اهمیت
بیماری:
این
بیماری چهارمین بیماری در جهان است که منجر به مرگ می شود. ضمناً هر 10 ثانیه 2
نفر به این بیماری مبتلا و 1 نفر به علت عوارض آن در جهان می میرد.422 میلیون نفر
در سراسر دنیا و بیش از 5 میلیون نفر در ایران به بیماری دیابت مبتلا هستند شمار
مبتلایان در کمتر از 40سال دو برابر شده است
تعریف
دیابت :
بیماری است که به علت اختلال در سوخت و سازقندها
، چربیها و پروتئینها ایجاد می شود که با کمبود ترشح یا عدم کارایی انسولین همراه
می باشد. مقدار طبیعی قند خون در افراد سالم بین 70 تا 100 میلی گرم در دسی لیتر و
در مبتلایان به دیابت بیش از 126 میلی گرم در دسی لیتر است.میزان قند پره دیابتیک
100 تا 125 میلی گرم در دسی لیتر است. این بیماری از گروه غیرواگیر بوده و اکثراً
ارثی می باشد.
انواع
دیابت :
1-دیابت
نوع 1 : این نوع دیابت بیشتردرکودکان و جوانان دیده می شود و درصدکمی(10– 15%) از
کل بیماران را شامل میشوند.دراین نوع دیابت به علل مختلف غده پانکراس قادر به ترشح
انسولین نیست ،به همین دلیل افراد مبتلا بایدتحت درمان باانسولین قرار گیرند.
2- دیابت نوع 2 : این نوع دیابت بیشتر در افراد
بالای 30 سال مشاهده می شود و درصد زیادی
(85 – 95%) از کل بیماران را شامل می شود.در درمان این نوع دیابت کاهش وزن
، رژیم غذایی مناسب ، ورزش و تحرک از اهمیت خاصی برخوردار است . چنانچه رعایت
موارد فوق موثر نباشد معمولا" داروهای ضد دیابت (از قبیل قرص یا انسولین )
تجویز می شود.
3- دیابت
حاملگی: دردوران حاملگی ایجاد شده ،و با ختم بارداری ممکن است خودبه خود بهبود
یابد.
4- انواع
اختصاصی دیابت :غالباًبه علت بیماریهای دیگر ایجاد می شود و شیوع آنها بسیار کم
است.
علائم و نشانه های بیماری دیابت:
ü پرنوشی
ü پرادراری
ü پرخوری
ü کاهش وزن
شدید(بخصوص در نوع اول )
ü تاخیر در
بهبودی زخمها
ü تاری دید.
شروع علائم دیابت نوع 1 به طور ناگهانی است در
حالیکه در نوع 2 علائم به تدریج ظاهر می شود.(به محض بروز این علائم به پزشک
مراجعه شود)
افراد در معرض خطر:تمام زنان و مردان بالای 30
سال که حداقل یکی از مشخصات زیر را داشته باشند در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند:
1- افرادیکه
اضافه وزن دارند و یا چاق هستند(طبق نوموگرام BMI)
2- افرادیکه
پدر، مادر ، خواهرو یا برادر آنها سابقه ابتلا به دیابت دارندو این بیماری علت
ژنتیکی نیز دارد.
3- افرادیکه
فشار خون ماکزیمم (یا حداکثر) مساوی یا بیشتر از mmHg 140 و فشارخون
مینیمم(یا حداقل) مساوی یا بیشتر از mmHg 90 دارند.
4- زنانیکه
سابقه 2 بار یا بیشتر سقط خودبخودی و یا سابقه مرده زایی و یا سابقه به دنیا آوردن
نوزاد با وزن بیش از 4 کیلوگرم دارند.
5- زنانیکه
در یکی از بارداریهای قبلیخود سابقه دیابت حاملگی دارند.و یا زنان بارداردر هرگروه
سنی
عوارض
دیابت:
1- عوارض زودرس(حاد): در این موارد قند خون
بیمار به شدت پایین آمده یا بالا می رود که در هر دو حالت باید بیمار را بلافاصله
به پزشک ارجاع دهید.
2- عوارض
دیررس(مزمن): این عوارض بعد از چند سال اتفاق می افتد و شامل : مشکلات
چشمی،ناراحتیهای کلیه و قلبی ، ناتوانی
جنسی و مشکلات عصبی ،بی حسی و گزگز کردن دستها و پاها و نیز دیر بهبود یافتن زخمها
هستند.این مشکلات در صورت عدم درمان به نابینایی، دیالیز یا پیوند کلیه ، سکته های
قلبی و مغزی ، قطع عضو (مخصوصاً پاها) و در نهایت به مرگ منجر می شوند.
اهمیت کنترل قند خون:
کنترل دقیق قند خون بروز عوارض زودرس و دیررس
دیابت را کاهش داده و یا بروز عوارض دیررس را به تاخیر می اندازد و در صورتیکه
عوارض ایجاد شده باشند از ناتوانی های ناشی از آنها مثل کوری،قطع عضو ، نارساییهای
شدیدکلیه،سکته قلبی و مرگ پیشگیری می کند.
راههای پیشگیری از دیابت در افراد بالای30سال و ... :
1-کنترل
وزن:افراد مبتلا به دیابت باید همیشه وزن خود را در حد طبیعی نگه دارد.برای تعیین
وزن استاندارد از نمودار نمایه توده بدنی استفاده شود.یعنی وزن برحسب کیلوگرم
تقسیم بر مجذور قد برحسب سانتی متر که حاصل آن بدین شرح است :
کمتر از 20 = کمبود وزن(لاغر) –9/24 – 20 = وزن طبیعی – 9/29 – 25 =
اضافه وزن – 9/34 – 30 = چاقی متوسط (چاقی درجه یک) – 9/39 – 35 = چاقی شدید – 40
بالا = چاقی خیلی شدید(چاقی درجه سه)
2-تنظیمبرنامه
غذایی و اصلاح شیوه غذا وزندگی:(کاهش مصرف قند و شیرینی و مواد نشاسته ای ، چربی و
نمک)
3-افزایش
تحرک و ورزش و افزایش مصرف میوه و سبزیجات
4-ترک یا کاهش استعمال مواد دخانی و سیگار
5-خودداری از پرخوری
و پرهیز از اضطراب و استرس
6-کنترل منظم فشارخون
، آزمایش به موقع قند و چربی
کیوان سامیان کارشناس مسول بیماریها